İran konusunda İsrail ile ABD ortasında gerçekleştirilmesi istenen görüşme yapılamadı.
İsrail basınından Kanal 13 televizyonu, yaşananların perde gerisini aktardı.
Tel Aviv idaresi, Başbakan Yair Lapid ile ABD Lideri Joe Biden ortasında İran konusunda bir telefon görüşmesi gerçekleştirilmesi için uğraştı fakat uğraşlar sonuçsuz kaldı.
Amerikalılar, Biden-Lapid görüşmesini erteledi
İsrailliler, ABD Lideri Biden ile acil bir görüşme istediklerinde Beyaz Saray “Başkan’ın tatilde olduğunu” söyledi.
ABD’lilerin “görüşmeyi ertelediğine” işaret edilen haberde, “İsrailli yetkililer, ikili ortasındaki konuşmanın eninde sonunda gerçekleşeceğini varsayım ediyor. Tahminen yakın bir vakitte olacak.” tabirleri kullanıldı.
“İsrail, ABD’ye nazaran değerli bir faktör değil”
Haberde, dün akşam ABD ziyareti için ülkesinden ayrılan İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz’ın, Washington dışında bulunması nedeniyle ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile bir ortaya gelemeyeceğine dikkati çekildi.
İran ile nükleer müzakerelerin ağırlaştığına ve son etaba girildiğine işaret edilen haberde, “İsrail’in, ABD’nin hesaplarında değerli bir faktör olmadığı söylenebilir.” yorumunda bulunuldu.
Haberde, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Aralarındaki uçurum çok büyük”
“Hatta ABD, İsrailli başkanlarla görüşmeden, İran’ın nükleer mutabakat taslağına sunduğu görüşlerine karşılık kendi karşılığını da iletti. Bu, Gantz Washington’a gitmeden evvel ve Başbakan Lapid ile Lider Biden ortasında bir görüşme gerçekleşmeden oldu. İsrailli bir siyasi kaynak, bizimle ABD’liler ortasındaki uçurumun çok büyük olduğunu söyledi.”
İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Eyal Halata’nın, 23 Ağustos’ta Beyaz Saray’da ABD’li mevkidaşı Jack Sullivan ile bir ortaya geldiği anımsatılan haberde, “İsrailli yetkililerin, ziyanı en aza indirmeye çalıştığı” tabir edildi.
İran ile nükleer anlaşma
ABD Dışişleri Bakanlığı, dün, İran ile nükleer muahedeye ait taslak metne yönelik Avrupa Birliği (AB) aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Fakat bakanlık, ABD’nin karşılığının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir mutabakat imzalanmıştı.
Müzakere süreci
Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a yine yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yine yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak mutabakat metni sonrasında taraflar kesin muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
Taslakla ilgili görüş AB’ye iletildi
AA’nın aktardığına nazaran, İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde sonuncu yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini, 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin yanıtını beklediklerini açıklamıştı.
İran’ın karşılığını “makul” olarak niteleyen AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyasetleri Yüksek Temsilcisi Borrell, 23 Ağustos’ta bahisle ilgili açıklamasında, ABD’den olumlu cevap gelmesi halinde bu hafta sonu İran ile nükleer mutabakata varılabileceğini söylemişti.
İsrail, İran ile nükleer muahedeye karşı
İsrail ise İran’ın nükleer programına ait müzakere edilen muahedenin Tahran’a her yıl 100 milyar dolar sağlayacak “kötü” bir mutabakat olduğunu belirterek karşı çıkıyor.
Başbakan Lapid, dün yaptığı açıklamada Tahran’ın elde edeceği finansmanı İhtilal Muhafızlarını güçlendirmek, İran halkını baskılamak, Orta Doğu’daki ABD üslerine saldırmak ve Hizbullah, Hamas ile İslami Cihad’a dayanak vermek için kullanacağını savunarak, “İran’ın nükleer bir devlet olmasını engellemek için harekete geçeceklerini” söz etmişti.