Moğolistan’ın başşehri Ulan Batur’da, Ötüken bölgesinde yürütülen bilimsel hafriyat çalışmaları sonucunda Göktürk Devleti’nin hükümdarları Bilge Kağan ve Kül Tigin’in babası İlteriş Kağan’ın külliyesi ile yazıtı keşfedildi.

Uluslararası Türk Akademisi ile Moğol Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü iş birliğinde yapılan çalışmalar ait basın toplantısı düzenlendi.

“Bu külliye, Göktürk periyodunun en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmektedir”

Kazı çalışmaları sonucunda Bilge Kağan ile Kül Tigin’in babası İlteriş Kağan’ın külliyesi ve yazıtını keşfettiklerini kaydeden Kıdırali, şu tabirleri kullandı:

“Anıt metninden elde edilen bilgilere dayanarak, Nomgon külliyesinin Göktürk Kağanlığını tekrar canlandıran Kül Tigin ve Bilge Kağan’ın babası İlteriş Kutluk Kağan’a ithaf edildiği sonucuna varılmıştır. Ayrıyeten bu külliye, ‘Türk’ isminin birinci defa geçtiği Göktürk devrinin en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmektedir.”

Külliye içinde ibadet yeri bulundu

Kıdırali, batıdan doğuya oval biçimde inşa edilen külliyenin toplamda 49 metrekare alandan oluştuğunu belirterek, “Külliyenin etrafına hendek kazılmış ve buradan toprak yığılarak bir kale inşa edilmiş. Külliyenin batı tarafında, alanın ortasına delikli taştan bir küp (sunak), taştan insan figürleri, iki yavrusu olan aslan heykeli ve iki koyun heykeli bulunmaktadır.” ifadesini kullandı.

Bunun yanı sıra külliyenin kapısında 51 balbal taşın sırayla yerleştirildiğini kaydeden Kıdırali, bunlar ortasında 5 balbal taşından Aşina ailesine ilişkin “dağ keçisi” sembolünün tespit edildiği bilgisini paylaştı.

Kıdırali, ayrıyeten külliye içinde bir ibadet yerinin olduğunu kanıtlayan tuğla kalıntıları ile patika üzerine serilen kil kaplamanın da bulunduğunu söyledi.

Eserin iki yüzünde 12 satırlık eski Türk yazısı bulunuyor

Kıdırali, şöyle devam etti:

“İbadet yerinin önünde yazıtın üst kısmı ve kaplumbağa halindeki temeli keşfedildi. Bulunan yapıtın iki yüzünde 12 satırlık eski Türk yazısı, üçüncü yüzünde ise eski Soğd yazısı bulunmaktadır. Keşfe katılan bilim adamları, anıtın metninden ‘Tanrı’, ‘Türk’, ‘Kutluk’, ‘Tümen’ üzere bir dizi söz tespit etti.”

“Orhun anıtı üzere Göktürk devleti için kıymetli bir anıt”

Kıdırali, İlteriş Kağan’ın Nomgon külliyesinin genel olarak oğulları Bilge Kağan ve Kül Tigin’in anıtlarına benzediğini söyledi.

Nomgon’daki İlteriş Kağan yazıtının üst tarafında bedeni ejderha halinde iki kurt başı simgelendiğini belirten Kıdırali, “Taspar Kağan, Bilge Kağan, Kül Tigin ve öbür anıtların zirvesine de bu cins kağanlık simgeleri olan ejderha biçimli kurt başlı bir biçimin çizildiği bilinmektedir. Nomgon anıtının, Orhun anıtları üzere Göktürk devleti için değerli bir anıt olduğu anlaşılmaktadır.” değerlendirmesini yaptı.

Kıdırali, Milletlerarası Türk Akademisi olarak Nomgon hafriyat sonuçları ile ilgili bilimsel kitap hazırlayacaklarını ve tanıtımını ise tüm Türk devletlerinin başşehirlerinde yapmayı planladıklarını belirterek, “Moğolistan’daki Göktürk periyoduna ilişkin anıtların hafriyatları gelecekte de devam edecek.” diye konuştu.

By editor

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Sohbet News Time Yeni Sohbet Sosyal Haber Sohbet com Son Dakika Haber Güncel Son Dakika Dünyadan Haberler Makale Dizin Borsa Haberleri Articles Backlink Son dakika haberleri Muhabbet Cripto Haberler Online haberler Mobil Muhabbet Gündem Haberleri Moda Haber Articles Articles directory Mobil Sohbet mobil chat Dofollow Backlink Dofollow Backlink Platformu Backlink Shop Haber Times E haber Türk Free Backlink 7/24haber Footer Backlink Yüksek DR Backlink News Times Haber Film Dizi Kaliteli Backlink Haber Seo Hizmetleri Sohbet Odaları Antalya Boya Haberler Moda Haberleri Siyaset Haberleri Magazin Haberleri chat sohbet net Ats Tente Antalya tente Cinsel Sohbet Geveze Sohbet sohbet siteleri Güncel Haberler Finans Haberleri Kadın Moda Son dakika haberleri Düşen Domainler Mynet Sohbet Eski Mynet Sohbet Odaları Online Güncel Haberler seo backlink backlink pack haber saati sabah haberleri Akşam haberleri fotokopi kiralama Yeni Sohbet Siteleri