Hükümetin iktisatta yeni model olarak ortaya attığı “liralaşma” vurgusu sürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Vatandaşlarımızdan ve iş dünyamızdan tek ricam; kendi ülkelerine ve münasebetiyle kendi paralarına güvenmeleridir” dedi. Ekonomistlere nazaran bu hususta atılacak birinci adım kamu-özel işbirliği projeleri ve dövize endeksli tüm garantilerin Cumhurbaşkanı kararıyla TL’ye çevrilmesi olmalı.
Erdoğan, evvelki gün kabine toplantısının akabinde tasarruflarını hala döviz ve altında tutan yurttaşları TL mevduatlara dönmeye çağırdı. Cumhurbaşkanı, “Unutmayınız, hepimiz de tıpkı Türkiye gemisinin içindeyiz. Bu gemi süratle yol alırsa kazanan hepimiz olacağız. Bu gemi güvenlik üzere iktisat üzerinden açılan deliklerden de su alarak batarsa hepimiz boğulacağız” dedi.
Ancak iktidarın uygulamaları soru işareti yaratıyor. Yatırımların büyük bir kısmını kamu özel işbirliği projesi olarak gerçekleştiren hükümet köprüleri, tünelleri, otoyolları, kent hastanelerini dövize endeksli gerçekleştiriyor. Bu projeleri gerçekleştiren Türk şirketleri olmasına karşın verilen garantiler de dövize endeksli olarak taahhüt edilmiş.
Bu projelerde dolar ve avro üzerinden verilen garantiler kurlardaki artış nedeniyle yükselince bütçeden ek ödenek ayrılmak zorunda kalınıyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2022 bütçesinde Avrasya Tüneli’ne 540 milyon TL garanti ödeneği ayrılmıştı. Bu yetmeyince ek bütçeyle katkı hissesi ödemeleri için 550 milyon TL daha ödenek verildi.
MEVDUATLAR DA DÖVİZDE
Ayrıca iktidar dövizdeki artışı durdurabilmek için icat ettiği Kur Muhafazalı Mevduatlarla (KKM) bir manada TL de öbür ülkelerin paralarına endekslenmiş oldu. KKM’lerde şu anda bankaların verdiği faiz en fazla yüzde 16. Bunun üzerindeki kur artışı direkt Hazine tarafından karşılanıyor. Döviz hesaplarını bozdurarak KKM’ye geçenlere ise ödemeler Merkez Bankası (MB) tarafından yapılıyor. KKM uygulaması kapsamında açılan mevduatların döviz kuruna endeksli olması nedeniyle gerçek dolarizasyon oranının da yüzde 72’lere ulaştığına dikkat çekiliyor.