Uluslararası Atom Gücü Ajansı (UAEA) Lideri Rafael Mariano Grossi, Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaş nedeniyle telaş verici çatışmaların yaşandığı Zaporijya Nükleer Santrali’ne yaptığı ziyaretinin akabinde Ukrayna’dan ayrıldı. Avusturya’daki Viyana Memleketler arası Havalimanı’nda açıklamalarda bulunan Grossi, bölgedeki askeri faaliyetlerin ve fiziki kesintilerin telaş verdiğini söz ederken, tesisin yine açılmaya başladığını söyledi. Grossi konuşmasında, UAEA takımının Zaporijya’da bulunmasının kıymetli olduğunu vurguladı.
“BAŞLADIĞIMIZ ÇALIŞMAYA DEVAM EDECEKLER”
UAEA’den toplamda 14 kişilik bir grubun Ukrayna’daki Zaporijya Nükleer Santrali’ni ziyaret ettiğini ve takımın bir kısmının orada kalarak misyonlara devam edeceğini söyleyen Grossi, “Bildiğiniz üzere oraya teşkilattan 14 kişilik grubumuzla gittik. Buna ben ve Güvenlik ve Nükleer Departmanı’ndan uzmanlar da dahildir. Bugün bir kısmımız geri döndü, takımdan 6 kişi ise orada kaldı. Dün başladığımız çalışmaya devam edecekler. Daha sonra kalıcı varlığımızı 2 uzmanımız ile birlikte devam ettireceğiz. Dünyadaki rastgele bir nükleer tesiste dikkat edilmesi gereken şeyleri ele almaya çalışıyoruz. Savaşın bitmesini hepimiz diliyoruz. Ajansın kalıcı olarak orada olmasının değerli olduğuna inanıyoruz” halinde konuştu.
“KENDİM GİTMEDİĞİM BİR YERE ASLA KİMSEYİ GÖNDERMEM”
Santralde kalan gruba değinen Grossi, “Çok deneyimli bir takım seçtik. Sizi temin ederim ki her vakit gerekli bilgiye ve emniyete sahip olacağız. UAEA’nın orada olması çok kıymetli fakat varlığımızı abartmak, bu vahim savaşı bitirecek ya da tesisi Ukrayna’ya geri verecekmiş üzere davranmak istemiyorum. Bu bizim kapasitemizi aşıyor. Orada yaptığımız şey, nükleer güvenliği istikrara kavuşturmaktır” dedi.
Ekibin geri kalanının Zaporijya’da kalmasının güvenlik açısından sorun olup olmadığı sorusunu yanıtlayan Grossi, “Kendim gitmediğim bir yere asla kimseyi göndermem” halinde yanıt verdi ve “Umarım daima orada olmayacağız. Umarım olağana geri döneceğiz” diye ekledi.
Zaporijya’da fiziken bulunmanın farklı olduğunu söyleyen Grossi, “Daha evvel de çok şey biliyorduk lakin doğal ki artık teftiş ediliyor. Şu an işlerin nasıl olduğuna dair derinlemesine bir kıymetlendirme yapmaya çalışıyoruz. Önümüzdeki hafta başında durumun tam fotoğrafını görür görmez bir rapor hazırlamayı umuyorum” sözlerini kullandı.
“TESİS ETRAFINDAKİ ASKERİ HAREKETLİLİK TELAŞ VERİCİ”
Grossi, UAEA takımının tesis etrafında askeri hareketlilik gördüklerini söyleyerek, “Tesisin fizikî bütünlüğü bir kere değil, birkaç kere ihlal edilmiştir. Ve bu hiçbir formda kabul edilemez” dedi. Bölgede genel olarak çok fazla çatışmanın olduğunu da belirten Grossi, “Bölgede askeri hareketlilik ve operasyonlar artıyor ve bu beni çok endişelendiriyor. Atak ve karşı hücumlara ait referanslar var. Buna değinmek istemiyorum fakat daha fazla fizikî hasarın istatistiksel ihtimalinin mevcut olduğu açıktır. Askeri faaliyetlerin artışında gördüğümüz şey, fizikî bütünlüğün daha fazla tehlikeye girdiğidir” açıklamasında bulundu. Grossi öte yandan bölgedeki askeri varlığın UAEA ile temasa geçmediğini de belirtti.
“FİZİKSEL KESİNTİLER GÖZLENDİ”
Tesisteki birtakım ilişkilerde ve hala tam olarak yerine oturmayan kimi sistemlerde fizikî kesintilerin gözlemlediğini söz eden Grossi, “Personel için operasyonel çalışma şartları kelam konusu olduğunda, bu ana noktalardan biri olmuştur. Hala temel kaygı noktalarından biri olmaya devam etmektedir” dedi.
Tesisteki reaktörlerin soğutma sistemlerinin değerini de vurgulayan Grossi, bu sistemlerin çalışmamaları durumunda büyük bir kazaya neden olabileceğine dikkat çekti. Grossi ayrıyeten tesisin açılmaya devam ettiğini belirterek, tekrar faaliyete geçtiğini aktardı.
“ZAPORİJYA’DAKİ VARLIĞIMIZ ÖNEMLİ”
Grossi yaptığı açıklamada bir kere daha UAEA’nın Zaporijya’da bulunmasının değerli olduğunun altını çizerken, “Santraldeki nükleer uzmanlar ne yaptıklarını biliyorlar. Lakin elbette savaşın bariz sebeplerinden ötürü orada da bâtın bir tansiyon var. Ve tekrar oradaki varlığımızın çok büyük bir katma pahası olduğuna inanıyorum, zira beşerlerle sık sık etkileşime girebiliyoruz. Beşerler, UAEA çalışanlarının orada olduğunu biliyorlar. Bu yüzden sahip olduğumuz bu kıymetin çok değerli olduğunu düşünüyorum” açıklamasında bulundu.